Cơ thể sống luôn được điều hòa để tồn tại. Quá trình điều hòa ở mức sinh lý bình thường diễn ra ngay bên trong cơ thể bởi cơ chế tự cân bằng của từng cở thể sống, khi cơ chế tự điều hòa bị phá vỡ cơ thể sẽ rơi vào trạng thái bệnh lý. Và khi cơ thể bị bệnh thì cơ thể có tự chữa lành được không? Nhẹ thì có thể nhưng nặng hơn thường thì chúng ta sẽ dùng thuốc để can thiệp. Trước khi dùng thuốc, cơ thể tự điều hòa bằng cách nào để tự cân bằng và tự sữa chữa: Bằng hai cơ chế:
- Cơ chế thần kinh.
- Cơ chế thể dịch
Nội dung bài này sẽ trình bày cơ chế thể dịch vì nó là nơi diễn ra quá trình trao đổi, cân bằng, điều hòa các chất bên trong cơ thể.
Điều hòa bằng cơ chế thể dịch là điều hòa bằng dịch của cơ thể. Bên trong cơ thể có hai khoang dịch là dịch nội bào và dịch ngoại bào. Điều hòa bằng dịch của cơ thể là điều hòa bằng các tính chất chung của dịch bao gồm các tính chất vật lý và các tính chất hóa học của dịch.
- Các tính chất vật lý: Thể tích của dịch, Áp suất của dịch, nhiệt độ của dịch,…
- Các tính chất hóa học: pH của dịch, nồng độ các chất có trong dịch, các chất điện giải (ion), các sản phẩm chuyển hóa, độ nhớt của dịch, các hormon, các chất dinh dưỡng,… trong đó vai trò của hormon là quan trọng nhất.
Nếu như trước đây sinh lý học gọi các chất sinh ra từ các tuyến nội tiết là hormon thì ngày nay sinh lý học hiện đại đã mở rộng giới hạn, xác định vai trò của tất cả các tế bào, các cơ quan tổ chức của cơ thể đều có thể tiết ra các chất tiết, tiết vào bên trong cơ thể để tham gia điều hòa hoạt động sống của cơ thể và những chất đó được gọi chung là các hoạt chất sinh học.
I. HỆ THỐNG NỘI TIẾT VA HOẠT CHẤT SINH HỌC
1. Hệ thống nội tiết
- Hệ nội tiết là nói đến một số tuyến nội tiết chính của cơ thể: Vùng hạ đồi; Tuyến yên; Tuyến giáp; Tuyến ức; Tuyến vú; Tuyến tụy; Tuyến Thượng Thận; Tinh hoàn( nam); Buồng trứng( nữ).
CÁC TUYẾN NỘI TIẾT CHÍNH TRONG CƠ THỂ - Hệ thống nội tiết: Tất cả các cơ quan trong cơ thể đều có chức năng tổng hợp các chất để tiết vào bên trong dịch của cơ thể( tiết vào máu).
⇒ Tất cả các cơ quan trong cơ thể đều làm nhiệm vụ nội tiết.
2. Khái niệm hoạt chất sinh học:
Hoạt chất sinh học là những chất trung gian hóa học. Do các tế bào của hệ thống nội tiết tiết ra, tiết vào trong dịch của cơ thể và có tác dụng sinh học lên cơ quan đích.
Vì đóng vai trò là chất trung gian hóa học nên các hoạt chất sinh học còn được gọi là chất truyền tin thứ nhất, tín hiệu ngoại bào.
Ví dụ: Tuyến giáp tiết T3, T4 làm cho tim đạp nhanh. T3, T4 là hoạt chất sinh học, chất truyền tin truyền đạt thông tin từ tuyến giáp đến tim; là tín hiệu ngoại bào đến tim.
Thuốc có được gọi là hoạt chất sinh học đặt biệt không?
Thuốc được xem là hoạt chất sinh học đặc biệt vì nó được tổng hợp bên ngoài cơ thể và đưa vào bên trong cơ thể để có tác dụng sinh học lên cơ thể.
MINHHUNG. NGUYEN
www.minhhungnguyen.com
Bài kế tiếp: 1/2. RECEPTOR. LIGAND. AGONIST / ANTAGONIST.